Grad studenata, kraljeva i naučnika
Udobno smešten nad rekom Vislom, Krakov, studentski centar i nekadašnja prestonica Poljske, grad je za istraživanje, uživanje, gurmanluke, hedonizam, ali i veliku, edukativnu šetnju u prošlost. Poželite li tokom boravka u Krakovu doživeti deo prošlih vremena, samo posetite neku od starih kafana gde možete čuti zvuke Šopena ili obiđite neke od brojnih istorijskih i kulturnih spomenika – a Krakov ih je zadržao najviše u svojoj zemlji. Smatra se da u njemu ima preko 6000 atraktivnih objekata!
Sa oko 750.000 stanovnika, danas je Krakov savremen i atraktivan grad, rival Varšavi kojoj je i preuzeo kulturnu “prevlast”. Slobodno se može nazvati i gradom-teatrom, u kome se uz brojna pozorišta i galerije nalazi čak 28 muzeja, kao i sedište Filharmonije. Ali ono što dovodi oko tri miliona turista dnevno u posetu Krakovu su delovi srednjovekovne prošlosti i vodiči kroz istoriju koji se nalaze na Uneskovoj listi zaštićenih kulturnih spomenika.
Centralno mesto srca grada zauzima glavni trg Rinek, drugi najveći trg u Evropi, planski napravljen velikih dimenzija, 200x200m, kako bi privukao regionalne trgovce i od Krakova napravio trgovački centar. Trg okružuju stare kamene kuće, a na sredini se nalazi veliki gradski zvonik. Odmah nadomak, nalazi se i bazilika Svete Marije iz 14. veka, sa dva tornja od kojih je jedan sagrađen u gotskom stilu. Danas se sa njega, na svakih sat vremena, oglašava trubač sa prekinutom melodijom. Po legendi, tokom najezde Tatara polovinom XIII veka, trubač koji je oglašavao dolazak neprijatelja pogođen je strelom u vrat, ali je nastavio da svira isprekidanu melodiju i spasio grad od neprijatelja. Na ovaj toranj posetioci se mogu popeti nakon 200 stepenika, dok je drugi toranj, urađen u renesansnom stilu, ujedno i zvonik. Stari deo grada opasan je zidinama na kojima se izdvaja krakovski barbakan, utvrđenje nekada povezano sa zidinama grada i kapija koja je vodila u njegov istorijski deo. Danas uglavnom služi kao turistička atrakcija i izložbeno mesto. Kao deo gradskog utvrđenja, ponosno stoji i Florijanova kapija, jedan od najpoznatijih poljskih gotičkih tornjeva, sagrađen u 14. veku. Načinjen je od “divljeg kamenja” i služio je za odbranu grada od turskih napada.
Alternativnu i umetničku notu gradu daje četvrt Kazimirez u kojoj su živeli Jevreji više od 500 godina. Poznata zbog svoje veze sa Šindlerom i Spilbergom, ova četvrt krije mnogo više od sinagoga i starih groblja. Negde između sajdžinica i prodavnica sa pozamanterijom, pronaćićete umetničku crtu Krakova. Izlizane fasade i drveni prolazi kriju mnoštvo kafića, od kojih svaki odiše duhom predratne bezvremenosti. Alternativan, izazovan i pun čudnovatnosti, ovaj kraj esencijalna je tačka posete svakog putnika. U Krakovu se takođe nalazi i najbolji poljski Univerzitet, Jagelonski, jedan od najstarijih u Evropi, čija priča počinje davne 1364 godine. Njegove učionice iznedrile su mnoga značajna otkrića, a njegovim hodnicima trčali su Nikola Kopernikus i mnogi drugi veliki umovi.
Kraljevsko brdo Vavel
Veličanstevno brdo Vavel sa istoimenim dvorcem na vrhu, simbol je nacionalnog ponosa, nade, samovlade i patriotizma, i kako mnogi kažu poljska verzija Bekingamske Palate. Uz zavodljivu kombinaciju romantizma, renesanse i gotike iz 14. veka, uz dvorac na brdu ponosno stoje i katedrale Svetog Vaclava i Svetog Stanislava Biskupa.
U okviru kraljevskog dvora krunisani su kraljevi poljski kraljevi, a XVI vek, dok je Krakov bio glavni grad, proglašen je „Zlatnim vekom Poljske”. Na vrhu brda nalazi se i Zigmuntova kula sa 5 zvona koja, po legendi, svojom zvonjavom tera oblake i donosi lepo vreme. Svaka devojka koja dotakne klatno biće srecna u ljubavi i brže će se udati. A na zapadnoj strani Vavelskog brda nalazi se i nešto za jači pol – zmajeva pećina i statua zmaja, jedan od simbola grada.
Prema legendi, vavelski zmaj živeo je u pećini na obroncima vavelskog brda. Pobedio ga je princ Krakus, osnivač grada, koji je potom sazidao velelepnu palatu iznad zmajeve jazbine. 1970. godine, ispod pećine podignuta je metalna skulptura zmaja koja na svaka dva minuta bljuje vatru. Njemu u čast, ulica koja vodi obalom reke do dvorca naziva se Zmajeva ulica.
Ožiljci prošlosti
“Aušvic“, poznat kao najveći i najozloglašeniji koncetracioni logor nacističke Nemačke i II svetskog rata, koji je od 1979. godine pod zaštitom UNESCO-a, nalazi se na 75 km od Krakova i često je na mapi mnogih njegovih turista. Osnovan na temeljima poljskih vojnih baraka, “Aušvic” je počeo sa radom maja 1940. godine. Procenjuje se da je oko 1.5 milion ljudi ovde izgubilo život, urezujući tako zauvek ime “Aušvica” u svetske istorijske knjige. Tužna istina koja se krije iza najzloglasnijeg svetskog kampa ogleda se u originalnim crtežima gasnih komora, praznim limenkama smrtonosnog gasa Zyklon B, tonom ljudske kose, velikom količinom dečijih cipelica, stajaćim ćelijama od 90x90cm u koje je smeštano po 4 zatvorenika, čuvenim “Zidom smrti” ispred koga je ubijeno hiljade zatvorenika od strane SS-ovaca, krematorijumom gde se spaljivalo preko 350 leševa dnevno i poznatom tablom na ulasku u logor “Arbeit Macht Frei” (Rad oslobađa) koju su zatvorenici napravili po nacističkim naredbama… Oni sa boljim želudcem mogu da nastave ovu turu obilaskom koncentracionog logora “Birkenau”, gde je sniman Spilbergov film “Šindlerova lista.”
Velička
Takođe na UNESCO-voj listi od 1978. godine, nalazi se i rudnika soli „Velička”, za koji se smatra da je jedan od najstarijih rudnika soli u Evropi. Rudnik ima devet spratova koji se nalaze na dubini od 64 do 327 metara. Tu se nalazi i spektakularno podzemno jezero, kraljevska kapela napravljena od soli, koncertna dvorana sa velelepnim slanim lusterima, gravure od soli, kao i brojne slane statue – od Pape Jovana Pavla drugog do Nikole Kopernikusa.
Upravo takav je Krakov – dirljiv da svakog rasplače, romantičan da se dvoje zaljube, drugačiji da rasplamsa maštu i živ da uvek poželite da se u njega vratite!
