Romantika u gotskom ramu
U pokrajini Zapadna Flandrija, na severozapadu Belgije, nalazi se opština sa istoimenim gradom – Briž. Iako su mnogi zavirili u njegove kaldrmisane ulice i skivene prolaze uz Kolina Farela i čuveni film “U Brižu”, java je ovoga puta mnogo lepša od svetlosti reflektora.
Ime Briž potiče od staro-norveške reči “brugja”, što znači most. Da li je vezano za ime ili ne, ali upravo su mostovi i kanali postali ono što ga obeležava. Prva građevina na mestu današnjeg Briža bio je most iz rimskog doba, oko koga je 892. godine niklo naselje namenjeno odbrani od Normana. Danas su se tom mostu pridružila još 42, koliko se tvrdi da ih ima u Brižu, koje je najbolji obići polučasovnom ekskurzijom brodom. Na njoj ćete, osim u kanalima, uživati i u zbijenim fasadama lokalnih kuća koje kao da “niču iz vode”, ali i čuti štošta o istoriji ove regije na savršenom engleskom, francuskom i flamaskom od vašeg kapetana.
Istorijski centar grada nalazi se na listi Svetske baštine UNESKO i njega nastanjuje oko 20.000 ljudi i nebrojeno više turista. Većina srednjovekovne arhitekture u Brižu ostala je netaknuta nakon oba svetska rata, pa samim tim i neizmenjena od vremena izgradnje. To je samo jedan od razloga zašto je Briž 2002. godine proglašen za kulturnu prestonicu Evrope.
Glavnim trgom dominira zvonik Belfri iz XIII veka, u kojem se nalazi opštinski karilion sa 47 zvona, čiji zvonar svakodnevno izvodi besplatne koncerte. Sa njega se pruža predivan pogled na Briž, ali u njemu ćete moći da uživate samo ako uspete da savladate 366 strmih stepenica!
Nedaleko od glavnog trga nalazi se istorijski centar grada – Burg sa čuvenom kapelom Svete krvi. Njena najveća atrakcija je bočica sa svetom krvlju, koja je u 12 veku doneta iz Jerusalima nakon drugog Krstaškog rata, a za koju mnogi katolici veruju da sadrži pravu Isusovu krv. Svakoga dana ona se iznosi iz svog sefa i stavlja pred vernike koji joj se mole.
Najpoznatija crkva u Brižu svakako je Bogorodična, čiji je toranj, visok 122 metra, najviši Evropski toranj od cigle. U njoj se nalazi statua Bogorodica sa detetom, koja za Briž predstavlja isto što i Mona Liza za Pariz. To je jedna od retkih Mikelanđelovih statua koje se nalaze izvan Italije, a ako pogledamo u njenu desnu ruku možemo videti prepoznatljiv Mikelanđelov znak – slovo M.
U muzejima Briža nalazi se značajna kolekcija srednjovekovne i moderne umetnosti, a izdvaja se kolekcija flamaskih umetnika rane Renesanse. Mnogi majstori umetnosti, poput Hans Memlinka i Jan van Ajka, živeli su i radili u Brižu. Niije ni čudo odakle im inspiracija! Osim muzeja, u Brižu vredi posetiti i feministički mastir Begijnhof, bolnicu Sveti Džon, katedralu Sveti Salvador, koncertnu dvoranu, ali se i zavući u svaku kaldrmisanu ulicu koja krije malo istorije, puno romantike i barem jedan odličan pab!
Nekada, grad je bio opasan srednjevekovnim zidinama, od kojih su danas ostale samo četiri gradske kapije. Na jednoj od njih, Smedenport, nalazi se bronzana lobanja koja je podsećala izdajnike šta će im se dogoditi ako otvore vrata neprijatelju! Iako zidina nema, lepo je napraviti ceo krug oko grada i usput uživati u pikniku u nekom od brojnih parkova, popeti se do vetrenjača ili se pridružiti lokalcima u igranju društvenih igra. A, oni sa više energije, mogu i da otrče “brižki krug” i svojoj maratonskoj mapi dodaju još 7,2km!
Istorija – učiteljica prošlosti
Briž ima dugu istoriju kao međunarodna trgovačka luka gde se trgovalo engleskom vunom, vinom iz Gaskonje i tkaninama iz Flandrije. Njega su redovno posećivali trgovci iz cele Evrope, pa je grad 1253. postao ne samo trgovački već i finansijski centar Evrope, što je potvrđeno i otvaranjem gradske berze. Od XV veka u Brižu vladaju burgundske vojvode, koji su grad doveli do visokog nivoa u kulturi, arhitekturi i privredi. Tako je Briž krajem Srednjeg veka postao najbogatiji grad severa Evrope. Ali, krajem veka, kanal od Briža do mora prestao je da bude plovan zbog zatrpavanja peskom. Burgundski dvor se povukao iz grada, car Maksimilijan I je ograničio gradska prava, a uloga vodećeg privrednog centra prešla je u Antverpen. Briž tada ulazi u period vekovne stagnacije.
Gradom su potpom vladali Španci, Habzburzi, Francuzi i Holanđani, da bi 1830. godine Flandrija i Briž postali deo novoosnovane Kraljevine Belgije, a Briž polako počeo da pronalazi svoje mesto na turističkoj mapi sveta. Danas je najvažnija luka Briža mesto Zebriž – što znači Briž na moru, do koga se može doći biciklom za svega pola sata. A upravo su bicikli, uz fijakere, omiljeno prevozno sredstvo posetilaca, pa se zato oni svuda mogu iznajmiti ili čak dobiti na korišćenje uz najam hotelske sobe.
Proost!
Ono što takođe u Brižu možete naći na svakom ćošku su prodavnice čokolade, kiosci sa pomfritom i vaflima, restorani sa mušljama i naravno pivare koje nude nebrojene vrste piva – svih ukusa, boja i jačina. Ali, neka vas stari šmek pivara ne zavara – za svako pivo, kao i za sve drugo u Brižu, moraćete da zavučete ruke u džepove.
Ako se pak odlučite za piće na otvorenom, ne brinite – ispijanje alkohola na otvorenom dozvoljeno je u Belgiji. Ali, za sve ostalo, svratite ipak do hotela ili lokalnog kafea, jer samo za uriniranje na otvorenom sledi novčana kazna od 250 evra! Zato, svratite u 2 Be, T Bruges Beertje, De Garre, Rose Red, T Poatersgat ili Bauhaus i naručite Brugge Trippel ili Brugs Witbier i neka vas lokalci nauče po koju domaću reč. Ali, to znanje ćete morati odmah da primenitre, jer se u Brižu priča dijalketnom koji mnogi u Belgiji ne razumeju. Mada, Brižani kažu da je lako – izgovarajte samo polovinu zvukova! A onu drugu čućete verovatno samo posle dovoljno “jenever”-a, lokalnog kratkog pića nalik džinu koga možete naći u više od 50 različitih ukusa – od klasičnog grožđa do egzotičnog kivija. Proost!
